Τεχνικές παλαίωσης σε έπιπλα

Υπάρχουν αρκετές τεχνικές για να δώσετε παλαιωμένη όψη σε καινούργια έπιπλα, ανάλογα με το βαθμό …φθοράς που θέλετε να εμφανίζει το ξύλο, αν πρόκειται για ξύλο μαλακό ή σκληρό,  αλλά και την χρήση του κάθε αντικειμένου ώστε αυτή η όψη να αντέξει και να διατηρηθεί από την μετέπειτα καταπόνηση των επίπλων κυρίως όταν δεν πρόκειται για διακοσμητικά αλλά κομμάτια που χρησιμοποιούνται καθημερινά όπως π.χ ένα τραπέζι φαγητού.

Σε όλες όμως τις επιμέρους τεχνικές, η βασική διαδικασία για να δώσετε στο ξύλο παλαιωμένη όψη μόνο με την χρήση μπογιάς για ξύλο είναι ίδια.

Για όποιο είδος επίπλου ή ξύλινου αντικειμένου κι αν πρόκειται, όποιες αποχρώσεις κι αν χρησιμοποιήσετε, η παλαιωμένη όψη του ξύλου προκύπτει μετά από δύο βασικά στάδια, κοινά για όλες τις τεχνικές:

• Βάψιμο του ξύλου
• Ξύσιμο – τρίψιμο – σβήσιμο του χρώματος κατά τόπους με ένα αιχμηρό αντικείμενο, με γυαλόχαρτο, πανί, ένα στεγνό ή ελαφρά νωπό πινέλο ή και με το χέρι, ανάλογα με το τελικό φινίρισμα που θέλετε να έχει το ξύλο

Τεχνική παλαίωσης μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε είδους ξύλινη επιφάνεια, είτε πρόκειται για καινούργια ή πιο παλιά έπιπλα, έτοιμα κομμάτια του εμπορίου ή έπιπλα που θα φτιάξετε πχ από παλέτες, σε κάθε είδους ξύλινο αντικείμενο, ακόμη και σε απλές σανίδες μπορείτε να δώσετε αυτή την αντικέ όψη και να τις χρησιμοποιήσετε σε κάθε τύπου κατασκευές. Η αρχή της διαδικασίας, εξαρτάται από την ήδη υπάρχουσα απόχρωση και υφή του ξύλου. Αν πρόκειται π.χ για ένα καφέ κομμάτι, αλουστράριστο, στο χρώμα του ξύλου , δεν χρειάζεται καμιά προεργασία.

• Αν είναι λουστραρισμένο θα χρειαστεί να τρίψετε με γυαλόχαρτο, για να φύγει η έντονη γυαλάδα και να μπορεί να σταθεί η μπογιά.
• Αν δεν θέλετε να είναι το ήδη υπάρχον χρώμα του επίπλου αυτό που θα διακρίνεται κάτω από το νέο χρώμα, θα χρειαστεί απλώς να βάψετε το έπιπλο διαδοχικά με δύο ή και περισσότερα διαφορετικά χρώματα και στην συνέχεια να τρίψετε με γυαλόχαρτο έτσι ώστε κατά τόπους κάτω από την τελευταία απόχρωση μπογιάς να διακρίνεται η προηγούμενη. 

Συνήθως το λευκό, το κρεμ και οι αποχρώσεις του γαλαζοπράσινου έχουν το πιο όμορφο και φυσικό αποτέλεσμα στις τεχνικές παλαίωσης, αλλά φυσικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε όποιο χρώμα εσείς θέλετε. Ένας τρόπος για να πετύχετε την απόχρωση σου σπαστού αντικέ λευκού ή όποια άλλο παλ χρώμα, είναι να αναμείξετε χρώματα σε σύριγγα με λευκό. Βάφοντας το έπιπλο με πινέλο ή ρολό, μην σταθείτε ιδιαίτερα στις ..ατέλειες. Οι ανομοιομορφίες θα είναι κι αυτές μέρος της τελικής, φθαρμένης όψης του επίπλου, εκτός βεβαίως αν θέλετε να εφαρμόσετε τεχνική παλαίωσης μόνο στις κόχες ή σε επιλεγμένα σημεία ενός επίπλου, η βασική επιφάνεια του οποίου θα είναι βαμμένη κανονικά.

Aν ολοκληρώνοντας το βάψιμο η γενική όψη του επίπλου σας ικανοποιεί, αφήνετε το χρώμα να στεγνώσει. Αν όχι, πριν στεγνώσει εντελώς η μπογιά περάστε μ΄ένα στεγνό ή ελαφρά νωπό πινέλο ή «σβήστε» με το χέρι σας ή ένα πανί την μπογιά κατά τόπους έτσι ώστε αχνά να φαίνεται το αρχικό από κάτω χρώμα του επίπλου και στην επιφάνεια να δημιουργούνται χρωματικές ανομοιομορφίες.

Για πιο έντονα φθαρμένη όψη, μπορείτε να περάσετε σε ορισμένα σημεία κι ένα δεύτερο χέρι μπογιάς που σχεδόν αμέσως κι όσο είναι εντελώς υγρό θα «σβήσετε» με το χέρι σας ή ένα στεγνό ή ελαφρά νωπό πινέλο. Έχοντας πάντα στο μυαλό σας πως όσο πιο …λάθος είναι το βάψιμο τόσο πιο πετυχημένο το αποτέλεσμα, μπορείτε να «παίξετε» και να πειραματιστείτε στην επιφάνεια του επίπλου βάφοντας, προσθέτοντας, αφαιρώντας και σβήνοντας την μπογιά, μέχρι η τελική όψη να είναι αυτή που θέλετε.

Ίδια ακριβώς είναι η διαδικασία, βάψιμο – σβήσιμο δηλαδή, πριν στεγνώσει η μπογιά και αν θέλετε να δημιουργήσετε πολυχρωμίες, να είναι δηλαδή παραπάνω από ένα τα χρώματα στην επιφάνεια του επίπλου εκτός από το αρχικό του και της βασικής νέας απόχρωσης. Με ένα πινέλο, ένα πανί ή και με το χέρι περνάτε σε ορισμένα σημεία μικρή ποσότητα από επιμέρους χρώματα πάνω στο βασικό και πριν στεγνώσουν τα …σβήνετε ελαφρά.

Όταν πλέον η γενική όψη θα σας ικανοποιεί -το τελικό φινίρισμα θα το δώσετε στην συνέχεια με το τρίψιμο- αφήνετε την επιφάνεια του επίπλου να στεγνώσει εντελώς. Οι περισσότερες μπογιές για ξύλο, αργούν αρκετά να στεγνώσουν, ανάλογα φυσικά και την ποιοτητά τους αλλά και το είδος ξύλου που θα εφαρμοστούν κι επειδή για να συνεχίσετε την επεξεργασία με το τρίψιμο θα πρέπει η επιφάνεια των επίπλων να είναι εντελώς στεγνή, είναι προτιμότερο να την κάνετε την επόμενη του βαψίματος μέρα. Αφού στεγνώσει εντελώς η μπογιά, με ψιλό γυαλόχαρτο ή με ένα αιχμηρό αντικείμενο (κοπίδι, μαχαίρι, λίμα) τρίψτε- ξύστε κατ΄αρχήν τις κόχες περιμετρικά του επίπλου, ώστε να αφαιρεθεί η στρώση της νέας μπογιάς και να φανεί η αρχική του επιφάνεια/απόχρωση.

Αν θα το κάνετε για όλο το περίγραμμα των επιμέρους επιφανειών του επίπλου ή σε κάποια σημεία, είναι θέμα γούστου και επιλογής εξαρτάται δε και από το είδος/σχέδιο του επίπλου. Για παράδειγμα, αν υπάρχουν σκαλιστά σχέδια επιμείνετε σ΄αυτά τα σημεία, σε έπιπλα με ντουλάπια ή συρτάρια ξύστε γύρω γύρω την άκρη τους, τις κόχες στα πόδια από τραπέζια και καρέκλες, σ΄ένα ξύλινο παγκάκι από σανίδες ξύστε επίσης την μπογιά γύρω γύρω στο τελείωμα κάθε μιας σανίδα κλπ.

Το πόσο και που ακριβώς χρειάζεται να «σβήσετε» το νέο χρώμα θα το βρείτε όσο δουλεύετε, ακόμη κι αν κάπου σας ξεφύγει και φανεί παραπάνω απ΄όσο θέλετε η αρχική επιφάνεια του επίπλου, θα το διορθώσετε ξαναβάφοντας και …ξεβάφοντας το συγκεκριμένο σημείο. Αφού ολοκληρώσετε τα επιμέρους έντονα τριψίματα, περάστε ολόκληρη την επιφάνεια του επίπλου μ΄ένα ψιλό γυαλόχαρτο, επιμένοντας σε ορισμένα σημεία και ανάλογα με το πόσο φθαρμένη θέλετε να φαίνεται συνολικά η όψη του.

Γενικά, δεν υπάρχει κανόνας στο «πόσο πολύ». Ούτε στην ανάμειξη των χρωμάτων, ούτε στον αριθμό τους, ούτε και στο πόσο θα «καταστρέψετε»  την επιφάνεια του επίπλου. Είναι θέμα γούστου, τι ταιριάζει στο κάθε έπιπλο και φυσικά στον χώρο που θα το τοποθετήσετε. Με την ίδια ακριβώς διαδικασία μπορείτε να δημιουργήσετε από όψη ελαφρά παλαιού έως …παμπάλαου σε οποιοδήποτε έπιπλο ή ξύλινο αντικείμενο. Αφού ολοκληρώσετε την διαδικασία τεχνητής παλαίωσης, περάστε το έπιπλο με ένα προστατευτικό βερνίκι για ξύλο.

Ανάλογα με το αποτέλεσμα που θέλετε να πετύχετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πολλά είδη χρωμάτων. Ακόμη και να αναμείξετε μπογιά για ξύλο με ακρυλικά ή ημιδιαφανή βερνίκια για ξύλο, διάφορων αποχρώσεων. Στα καταστήματα με χρώματα θα βρείτε και ειδικές βαφές που αναφέρονται ως «βερνίκια παλαίωσης». Η μοναδική διαφορά τους με τα κοινά χρώματα (ριπουλίνη για ξύλο) είναι πως δεν είναι τόσο συμπαγή, η υφή τους είναι πιο αραιή από της κανονικής μπογιάς κι έτσι δεν επικαλύπτουν εντελώς την αρχική επιφάνεια του επίπλου επιτρέποντας να φαίνεται αχνά σε όλα τα σημεία, σαν δηλαδή το σύνολο μετά την ολοκλήρωση της βαφής να έχει ήδη τριφτεί ελαφρά.

Όψη παλιού μπορείτε να δώσετε και σ΄ένα ξύλινο έπιπλο διατηρώντας την αρχική απόχρωση του ξύλου. Θα δουλέψετε βάφοντας κατά τόπους με διαφορετικών αποχρώσεων βερνίκια για ξύλο, θα τρίψετε ή θα ξύσετε το χρώμα σε ορισμένα σημεία ή θα δημιουργήσετε τεχνητά βαθουλώματα και σημάδια  ώστε το ξύλο να φαίνεται πολυκαιρισμένο. Αυτό βεβαίως σε σκληρά είδη ξύλου ή μασίφ επιφάνειες/αντικείμενα, που αντέχουν τέτοια διαδικασία, διαφορετικά η επιφάνειά τους θα σπάσει και θα καταστραφεί. Την  όψη παλιού σε ξύλινα αντικείμενα και σε απόχρωση μεταξύ άσπρου, ώχρας κι ελαφρώς καφέ, που ταιριάζει πολύ σε έπιπλα πραγματικά παλιά ή κλασσικής γραμμής, μπορείτε να την δώσετε και βάφοντας μια επιφάνεια με λευκή μπογιά και στην συνέχεια με ένα βερνίκι για ξύλο που θα «ξεβάψετε» ελαφρά με πανί ή στεγνό πινέλο. Αφήστε το λευκό χρώμα να στεγνώσει, περάστε με πινέλο το βερνίκι και …σβήστε το ελαφρά με ένα πανί όσο ακόμη είναι υγρό. Επαναλάβετε τοπικά την διαδικασία με το βερνίκι για να είναι πιο έντονο σε ορισμένα σημεία το αποτέλεσμα και τρίψτε ελαφρά με γυαλόχαρτο ολόκληρη την επιφάνεια του επίπλου επιμένοντας περισσότερο στα σημεία με σκαλίσματα, εγκοπές κλπ..

Για να δημιουργήσετε ακόμη πιο …πειστική αντικέ όψη,τονίστε με παρόμοιο τρόπο τυχόν μεταλλικά ή σιδερένια στοιχεία των επίπλων. Χερούλια, μεντεσέδες κλπ. Βάψτε τα και ξύστε κατά τόπους το χρώμα, ώστε και αυτά να φαίνονται φθαρμένα ή αν είναι μοντέρνας γραμμής, αντικαταστήστε τα με κάποιο σχέδιο που να ταιριάζει στην γενική παλαιωμένη εικόνα του επίπλου ή και προσθέστε τέτοια στοιχεία, όπως π.χ σιδερένιες γωνιές στα τραπέζια κλπ.

Τα δίχρωμα παλαιωμένης όψης έπιπλα είναι επίσης πολύ όμορφα. Θα δουλέψετε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο (βάψιμο – τρίψιμο) χρησιμοποιώντας απλώς διαφορετικές αποχρώσεις μπογιάς σε κάποια σημεία του επίπλου.